19 лютага 2025 спаўняецца 135 гадоў з дня нараджэння вядомага беларускага патрыёта, ксяндза, паэта, філосафа – нашага земляка Казіміра Сваяка. Сапраўднае яго імя – Канстанцін Матвеевіч Стаповіч.
Канстанцін Стаповіч нарадзіўся 19 лютага 1890 г. у весцы Барані. Адразу ў сям’і была маленькая хацінка. Бацька Мацвей служыў лоўчым. Ён сачыў за лесам пана, распараджаўся паляваннем, звералоўствам і птушкалоўствам. За добрую работу пан Сволькен выдзяліў яму кавалак зямлі і дрэва на будаўніцтва новага дома. І ўся вялікая сям’я Стаповічаў перасялілася ў новы дом.
У сям'і Стаповічаў, дзе было восем дзяцей, было заведзена: як толькі старэйшы з дзяцей дарастаў да самастойнага жыцця і пачынаў зарабляць, павінен быў дапамагчы стаць на ногі малодшым.
Пачатковую школу Канстанцін скончыў у роднай вёсцы, затым валасную (у 1905 годзе) у Свянцянах, ад якіх да Бараняў 30 кіламетраў. Штогод школьныя канікулы праводзіў у роднай вёсачцы, заязджаючы часам у Шайкуны ў мёнтак пана Сволькена, дзе паглыбляў веды па французскай мове. У 1908 годзе Канстанцін Стаповіч паступіў у Віленскую Рымска-каталіцкую Епархіяльную Семінарыю, якую скончыў у 1914 годзе.
Першы верш “На імяніны майго пробашча” Канстанцін напісаў 23 кастрычніка 1912 года. У дальнейшым вырашыў выбраць літаратурны псеўданім. Падшукваў розныя варыянты, а спыніўся ці не на самым простым- Казімір Сваяк.
У 1915 годзе быў пасвечаны ў ксяндзы ў Пецярбургу. У якасці вікарыя быў накіраваны ў парафію Камаі Свянцянскага павета. Але хутка яго пераводзяць у Клюшчаны – паблізу родных Барань. Цэлы год правёў ў сваёй роднай парафіі, дзе шырока разгарнуў рэлігійную дзейнасць: увёў набажэнства ў касцёле па-беларуску, арганізаваў беларускія курсы для настаўнікаў, касцёльны хор, гурток “Хаўрус сваякоў” (саюз сваякоў). У Клюшчанскай акрузе намаганнямі маладога ксянза было адкрыта 7 школ. З – пад яго пяра выйшлі зборнік паэзіі “Мая Ліра”, п'еса “Янка Канцавы” (1920 г.), фантазія містэрыя “Купалле” (1930 г.), дзённік “Дзея маёй душы” , малітоўнік для беларусаў католікаў “Голас душы”. Творы Сваяка не страцілі сваёй актульнасці і сёння.
З гэтага свету ў вечнасць Канстанцін Стаповіч – Казімір Сваяк адышоў 6 мая 1926 года ад сухотаў, на якія даўно хварэў. Яму было 36 гадоў…. Цікавасць да яго асобы, да яго творчасці не зменшылася, а расце з года ў год, памяць пра паэта-духоўніка жыве ў народзе. Землякі цэняць святара і паэта, шануюць аб ім памяць і ужо яму складаюць вершы.
2 кастрычніка 2010 года адбылося ўрачыстае адкрыццё экспазіцыі «Дом Казіміра Сваяка» ў в.Барані, у якім жыла сям'я Канстанціна Стаповіча (Казіміра Сваяка).
